Międzynarodowa organizacja katolicka Pomoc Kościołowi w Potrzebie („Kirche in Not”) powstała w Belgii w 1947 roku. Założycielem był o. Werenfried van Straaten (1913-2003), holenderski norbertanin, który w zniszczonej Europie nawoływał do pomocy katolikom pozbawionym opieki duszpasterskiej w pokonanych Niemczech, rozpoczynając tym samym wielkie Dzieło pojednania.
Współcześnie pomoc świadczona przez organizację skierowana jest do ponad 130 krajów, szczególnie tam, gdzie katolicy są prześladowani lub mają trudności z praktykowaniem swojej wiary. Od 1952 r. pomoc trafia do Kościoła w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym od 1957 r. do Polski. W latach sześćdziesiątych rozszerzono pomoc na Amerykę Łacińską, Afrykę i Azję.
Za pieniądze przekazane przez ofiarodawców kształci się księży i katechetów świeckich niosących Słowo Boże ludziom, którzy nie poznali Boga. Organizacja dostarcza również potrzebną literaturę religijną; wydała Biblię dla dzieci „Bóg przemawia do swoich dzieci”, którą od 1979 r. przetłumaczono na 148 języków, a jej nakład osiągnął 43 miliony egzemplarzy rozprowadzanych w 138 krajach. Należy również wspomnieć o małym katechizmie katolickim „Wierzę”, który dotychczas ukazał się w 20 językach.
Pomoc Kościołowi w Potrzebie współfinansuje katolickie stacje radiowe i telewizyjne na całym świecie, głównie dla krajów, gdzie panuje lub panował system totalitarny. Przykładem są „Radio Zmartwychwstanie” na Ukrainie i „Radio Veritas” w Manili, które przekazują aktualne i obiektywne informacje. Stowarzyszenie pomaga też uchodźcom z krajów dotkniętych wojną, przychodzi z pomocą również poszkodowanym po kataklizmach, odbudowuje zniszczone kościoły i budynki o charakterze duszpasterskim.
Polska przez blisko pół wieku otrzymała wiele wsparcia od Pomocy Kościołowi w Potrzebie, przede wszystkim w okresie komunizmu. Pomoc materialna była przekazywana głównie zakonom kontemplacyjnym; z funduszy organizacji wspierano seminaria duchowne jak również dalszą edukację księży, także za granicą.
Pieniądze ofiarodawców były też przekazywane na wydawnictwa katolickie oraz w mniejszym zakresie budowę i remonty kościołów (m.in. kościół Arka w Nowej Hucie, który stał się słynnym symbolem walki z komunizmem.).
Po kilkunastu latach od upadku komunizmu Polska ma możliwość dołączyć do wielkiej międzynarodowej rodziny dobroczyńców i spłacić dług wdzięczności poprzez niesienie pomocy tym, którzy jej jeszcze bardziej potrzebują. Powstaje właśnie polska sekcja organizacji, która dołączy do 16 krajów, gdzie już istnieją biura Pomocy Kościołowi w Potrzebie.
Należy pamiętać, że przewodnim motywem nauczania o. Werenfrieda, który całe swoje życie poświęcił służbie Bogu i potrzebującym bliźnim, było pojednanie i niesienie miłości. Zawsze był blisko cierpiących, bezdomnych i prześladowanych za wiarę. Jak prawdziwy ojciec pocieszał, niósł miłość, ale gdy zaszła taka potrzeba — napominał. Pomocy niesionej Kościołowi na świecie zawsze towarzyszyło poparcie i błogosławieństwo papieży, a zwłaszcza Jana Pawła II, z którym o. Werenfried związany był przyjaźnią.
W 2003 r. o. Werenfried odszedł do Pana. Swoim przykładem pociągnął tysiące osób, które nadal chcą nieść pomoc, miłość i dobro, i które nie pozwolą, aby to wielkie dzieło miłości XX wieku przerwało swoją działalność, dopóki będą na świecie wierni potrzebujący materialnego czy duchowego wsparcia.
KRÓTKA HISTORIA
1948
Po publikacji artykułu o. Werenfrieda, Belgowie i Holendrzy pomagają Niemcom, gromadząc dla nich ubrania, buty, żywność, a zwłaszcza słoninę. 3 tys. plecaków dla kapłanów przygotowują uczniowie flamandzcy.
1949
Współpraca z J. E. Kindermannem, dyrektorem „Ojcowskiego domu dla wypędzonych” i seminarium założonego w Königstein (Niemcy) dla seminarzystów, którzy musieli opuścić tereny wschodnie. Liczne kampanie we Flandrii, m. in. „Pojazd dla Boga” dla „kapłanów z plecakami”.
1950
Akcja „kaplice na kółkach”: dwa stare autobusy kolei holenderskich zostają przerobione na kaplice. Pojazdy te pozwolą kapłanom dojechać do wypędzonych, aby odprawić Mszę św., udzielić sakramentów, rozdać dary w naturze.
1952
Drugi Kongres Pomocy kapłanom na Wschodzie w Königstein (pierwszy odbył się w r. 1951 w Holandii. 150 reprezentantów z 18 krajów składa raport o prześladowaniu Kościoła za Żelazną Kurtyną. Początki pomocy dla Kościoła prześladowanego.
1953
Założenie międzynarodowego Zakonu Budowniczych, budujących kościoły dla Boga, a domy dla biednych.
1956
Powstanie Dzieła w Niemczech, z siedzibą w Königstein.
1957
Dzieło zaczyna finansować kształcenie kapłanów i koszty utrzymania zgromadzeń kontemplacyjnych w Polsce. Otwarcie narodowego sekretariatu w Austrii.
1958
Początek publikacji biuletynu, kwartalnika, dziś drukowanego w 7 językach.
1961
Pomoc uciekinierom z Chin, Korei Północnej i Północnego Wietnamu.
1962
Papież Jan XXIII prosi Dzieło o pomoc Kościołowi w Ameryce Łacińskiej. O. Werenfried udaje się w pierwszą podróż na ten kontynent.
1963
Podjęcie pomocy Kościołowi greko-katolickiemu na Ukrainie, po spotkaniu o. Werenfrieda i kardynała Slipyja w Rzymie.
1964
Dzieło mające już status kanoniczny w licznych diecezjach zostaje oddane pod bezpośrednią władzę Stolicy Świętej. Międzynarodowa siedziba zostaje przeniesiona z Belgii do Rzymu. Otwarcie narodowego sekretariatu we Włoszech.
1965
Początek pomocy Kościołowi w Afryce. Otwarcie narodowego sekretariatu we Francji, w Mareil-Marly. Otwarcie sekretariatu w USA.
1966
W Bukavu (Zair), Matka Hadewych zakłada przy wsparciu o. Werenfrieda instytut Córek Zmartwychwstania, złączony z Dziełem jako „Pia Unio”.
1967
Otwarcie sekretariatów w Holandii i w Irlandii.
1968
Po Praskiej Wiośnie o. Werenfried organizuje pomoc Kościołowi prześladowanemu w Czechosłowacji.
1969
Początek pomocy zagrożonemu Kościołowi na Filipinach. Dzieło przyjmuje nazwę Pomoc Kościołowi w potrzebie. Zostają otwarte sekretariaty narodowe w Szwajcarii i w Hiszpanii.
1972
Otwarcie sekretariatu w Anglii.
1973
Początek projektu dla Amazonii: 300 ciężarówek zostaje zakupionych dla Brazylii i przerobionych w Szwajcarii na kaplice. Zostają oddane do użytkowania duszpasterzom w ogromnym regionie dziewiczych lasów Amazonii i zapewniają pomoc i kontakt pomiędzy kapłanami a ludnością.
1974
Założenie czasopisma Chrześcijanie na Wschodzie, które przekazuje fakty i świadectwa z prześladowanego Kościoła bloku komunistycznego.
1975
Przeniesienie międzynarodowej siedziby z Rzymu do Königstein, w pobliżu Frankfurtu (Niemcy).
1976
Dzieło wspiera akcję ratowania – przez statek Cap Anamur – „boat-people” z Wietnamu i udziela pomocy w Tajlandii, na Filipinach, w Malezji, uciekienierom z Laosu i Kambodży.
1979
Początek projektu Biblia dla dziecka, z okazji Międzynarodowego Roku Dziecka. W końcu roku 1988 Biblia – przygotowana przez Jakuba Eckera – osiągnie nakład 16 milionów egzemplarzy i zostanie rozdana 51 jezykach, w 91 krajach.
1981
Podczas Zgromadzenia Ogólnego w Rzymie zostaje wybrany pierwszy prezydent Dzieła. Zostaje rzucone hasło „Statek dla Polski”. W jego realizacji bierze udział 11 organizacji, które zbierają tony darów dla Polski.
1982
Otwarcie sekretariatu w Kanadzie.
1984
Dzieło otrzymuje status Organizacji Publicznej Prawa Papieskiego i jest już reprezentowane przez sekretariaty narodowe w 13 krajach.
1985
Rozpoczęcie druku biuletynu w wersji dla młodzieży.
1988
Zgoda od władz rosyjskich na transport 120 tysięcy egzemplarzy Biblii.
1989
Upadek systemu komunistycznego w krajach Europy Wschodniej i Centralnej. Podczas dramatycznych wydarzeń między Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem o. Werenfried udaje się do Rumunii i spotyka po raz pierwszy biskupów Kościoła greko-katolickiego, żyjących nadal w ukryciu.
Rozpoczyna się pierwsza akcja pomocy. Redakcja i rozpowszechnienie nowej Biblii dla dzieci: „Bóg mówi do swoich dzieci” – staje się jednym z największych projektów Dzieła.
1990
Pierwszy międzynarodowy kongres współpracowników Dzieła w Vallendar nad Renem (Niemcy). Ponad 200 współpracowników z całego świata zastanawia się, nad nową sytuacją Europy Wschodniej i Związku Radzieckiego oraz nad możliwą pomocą. Biskupi przedstawiają raporty o latach prześladowań w ich krajach. Opracowany zostaje nowy model „kaplicy na kółkach”. W Australii powstaje narodowy sekretariat.
1991
Dzieło uczestniczy w powrocie do Lwowa (Ukraina) kardynała Lubachivskiego z wygnania w Rzymie. O. Werenfried towarzyszy kardynałowi i może po dziękczynnej mszy św. w katedrze lwowskiej, zwrócić się do setek tysięcy słuchaczy cierpliwie oczekujących na Placu Opery. Pomoc Kościołowi w Potrzebie wspiera organizowanie się Kościoła greko-katolickiego, który żył w podziemiu wraz z ponad pięciom milionami wiernych.
1992
Początek wielkiego programu wspomagającego nową ewangelizację w Europie Wschodniej i w krajach Związku Radzieckiego.
Pierwsza podróż o. Werenfrieda do Rosji. Spotkanie z patriarchą Aleksym II z Moskwy i z innymi biskupami prawosławnymi w Sankt-Petersburgu i Nowogrodzie. Obietnica wspomożenia działań duszpasterskich w rosyjskim Kościele prawosławnym.
1993
Czasopismo Chrześcijanie na Wschodzie zmienia nazwę na Kościół w świecie: od lat pismo mówiło o troskach, potrzebach i życiu Kościoła na wszystkich kontynentach.
1995
Zwiększenie pomocy w Chińskiej Republice Ludowej. Otwarcie sekretariatu narodowego w Portugalii.
1996
Drugi międzynarodowy Kongres współpracowników w Königstein na temat „Konsekwencje komunizmu: wiara i Kościół w Rosji, w Chinach, w Etiopii i na Kubie.” Otwarcie sekretariatu w Chile.
1997
Dzieło świętuje 50-lecie istnienia. Msza św. w Rzymie, spotkanie z Papieżem; pielgrzymka 2000 dobroczyńców i współpracowników do Fatimy – to punkty kulminacyjne obchodów. Otwarcie sekretariatu w Brazylii.
1998
Kontynuacja akcji ruchomych kaplic, tym razem dla Rosji – kaplice pływające po Wołdze i Donie. Kolokwium „Prawda was wyzwoli”. Narodowe sekretariaty z Niemiec, Szwajcarii i Austrii organizują kongres Dzieła w Königstein: „Kościół w Europie Wschodniej – nadzieją ludzi”. Dzieło wspiera już akcje w 138 krajach.
1999
O. Werenfried uczestniczy w Kongresie Ruchu „Communione et Liberatione” w Rimini (Włochy). Wybór na nowego przewodniczącego Hansa-Petera Röthlina ze Szwajcarii, aby kierował Dziełem. O. Joaquím Alliende zostaje wybrany międzynarodowym asystentem kościelnym. Z okazji wyboru nowego przewodniczącego Papież Jan Paweł II przyjmuje go na audiencji, w której uczestniczy również O. Werenfried van Straaten, założyciel Dzieła.
2000
Pielgrzymka współpracowników i dobroczyńców Dzieła do Rzymu z okazji Roku Wielkiego Jubileuszu. W trakcie jej trwania: o. Werenfried zostaje uhonorowany przez kard. Castrillón Hoyosa z okazji 60-lecia kapłaństwa; udział w audiencji na Placu św. Piotra; poświęcenie Dzieła Najświętszej Maryi Pannie przed ołtarzem w Bazylice św. Piotra.
7 maja 700 pielgrzymów Dzieła Pomoc Kościołowi w Potrzebie z Francji uczestniczy w Koloseum w uroczystościach ku czci Świadków Wiary XX wieku.
W grudniu po raz pierwszy biuletyn nie jest już redagowany przez o. Werenfrieda, lecz przez o. Joaquina Alliende.
2001
Po koniec lipca o. Werenfried spotyka Papieża Jana Pawła II podczas podróży na Ukrainę. We Lwowie Papież błogosławi teren, na którym zostanie wzniesione – dzięki pomocy Dzieła – seminarium greko-katolickie…
Tu urywa się bardzo pobieżna historia zaledwie kilku dzieł spośród tysięcy podjętych i sfinansowanych na całym świecie przez organizację. Nie sposób ich wyliczyć. Wiele omówionych jest na stronach internetowych organizacji, w sposób bardzo praktyczny umożliwiających równocześnie wsparcie bardzo konkretnego projektu.
Z najnowszych dzieł warto wspomnieć o pierwszym miesięczniku katolickim, który zaczyna się od r. 2004 ukazywać w Chinach, dzięki pomocy Dzieła oraz akcję podjętą w czasie Wielkiego Postu w Niemczech – Spowiedź na kółkach… ciągle po to, aby kapłan z posługą sakramentalną mógł dotrzeć do ludzi, w każdym kraju świata.
Gdy 31 stycznia 2003 umarł o. Werenfried, obliczono, iż zebrał i rozdał w czasie swego życia 2 miliardy dolarów. Nazwano go największym jałmużnikiem…
