KOŚCIÓŁ A JUDAIZM
1. Swego czasu ogromną dyskusję wywołało przypomnienie mordu Żydów
w Jedwabnem. W ogniu polemik o prawdę pojawiały się głosy o rzekomej współodpowiedzialności Kościoła katolickiego za ten fakt. Również w dyskusjach
o holokauście – zagładzie narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej – formułuje się oskarżenia przeciwko Kościołowi. Jaka jest zatem nauka Kościoła na temat judaizmu?
2. Katechizm stwierdza, że „Lud Boży Nowego Przymierza, zgłębiając swoją tajemnicę, odkrywa swoją więź z narodem żydowskim. W odróżnieniu od innych religii niechrześcijańskich, wiara żydowska jest już odpowiedzią na objawienie Boże w Starym Przymierzu” (KKK 839). Paradoksalnie to swoiste pokrewieństwo chrześcijaństwa i judaizmu, zamiast owocować współdziałaniem, przybierało w ciągu wieków – po obydwu stronach – postać gorszącej wrogości. Chociaż w dziejach Kościoła nie brakowało prób zmiany nastawienia wobec Żydów i judaizmu, chociaż istniały okresy spokojnej koegzystencji, to jednak dopiero od Soboru Watykańskiego II sytuacja uległa radykalnej zmianie. Sobór podkreślił, że nie możemy Żydom, jako narodowi, przypisywać zbiorowej winy za to, co popełniono podczas męki Jezusa. Nie możemy jej przypisać ani Żydom wówczas żyjącym, ani Żydom dzisiejszym. Nie należy przedstawiać Żydów jako odrzuconych czy przeklętych, ani przeciwstawiać sobie świętych ksiąg Starego i Nowego Testamentu. Okolicznością sprzyjającą dialogowi było ustanowienie państwa Izrael. Oto bowiem Żydzi żyjący dotychczas w diasporze, w rozproszeniu, po blisko dwudziestu stuleciach zaczęli budować własne państwo. Choć nie udało się dokonać tego w sposób pokojowy,
z uwzględnieniem słusznych aspiracji narodu palestyńskiego, to chrześcijanie, którzy w losie Żyda – wiecznego tułacza widzieli karę Bożą, stanęli wobec pytania o religijne znaczenie powrotu Żydów do ziemi przodków. Przełomowe znaczenie miało tu nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską i Izraelem pod koniec 1993 r.
Najważniejszą z teologicznego punktu widzenia okolicznością jest nowa samoświadomość Kościoła. Na II Soborze Watykańskim Kościół „wgłębiając się we własną tajemnicę, na nowo odkrywa głębię więzi łączącą go z judaizmem” (DRN 4). Pytając o naturę i początki Kościoła, ojcowie soboru doszli do wniosku, że nie można tego wyjaśnić bez nawiązania do judaizmu. To soborowe nastawienie podjęli kolejni papieże: Paweł VI
i Jan Paweł II.
3. Katechizm Kościoła Katolickiego naucza, że z wyznawcami judaizmu łączą nas: wiara w Boga osobowego, jedynego Boga Abrahama, Mojżesza i Proroków, Stworzyciela nieba i ziemi; wiara w przymierze (Kościół głosi, że nowe przymierze nie jest przekreśleniem starego, lecz jego wypełnieniem i potwierdzeniem); Pismo Święte Starego Testamentu, którym żywimy się pospołu z Izraelem; osoba Jezusa, który urodził się w narodzie żydowskim; nadzieja mesjańska (Żydzi oczekują nadejścia Mesjasza, my oczekujemy Jego powrotu; najważniejsze jest jednak to, że razem czekamy na Zbawiciela
w świecie, który często już na nic i na nikogo nie czeka). Tak więc po latach wzajemnej wrogości i niezrozumienia, dziś wgłębiając się we własną tajemnicę, Kościół Chrystusowy odkrywa więź łączącą go z judaizmem, dlatego wyznawców judaizmu nazywamy naszymi starszymi braćmi w wierze. Podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej w 2000 r. Ojciec Święty Jan Paweł II wzywał: „Chcemy przemienić świadomość grzechów przeszłości w mocne postanowienie budowania nowej przyszłości, w której nie byłoby już antyjudaizmu wśród chrześcijan i antychrześcijańskich uprzedzeń wśród Żydów”.
4. Zapamiętajmy: „Kościół katolicki odkrywa swoja więź z narodem żydowskim w fakcie, że Bóg wybrał ten naród przed wszystkimi innymi do przyjęcia Jego Słowa. To do narodu żydowskiego – jak stwierdza św. Paweł w Liście do Rzymian – «należą przybrane synostwo i chwała, przymierza i nadanie Prawa, pełnienie służby Bożej
i obietnice. Do nich należą praojcowie, z nich również jest Chrystus według ciała» (9,4-5). W odróżnieniu od innych religii niechrześcijańskich wiara żydowska jest już odpowiedzią na Objawienie Boże w Starym Przymierzu” (KomKKK 169).
